Lohkosánit
Sámegillii | På norsk | In English
Lohkosánit leat sánit mat muitalit galli dávvirii dahje áššái dajaldat čujuha. Rievtti mielde dušše vuođđologut gullet lohkosániid sátneluohkkái. Vuođđologut leat omd. okta, guokte, golbma. Ortnetlogut leat adjektiivvat: vuosttaš, nubbi, goalmmát, ja čoahkkelogut leat substantiivvat : guovttis, golmmas, njealjis (guokte olbmo, golbma olbmo, njeallje olbmo).
Lohkosátni sáhttá geavahuvvot cealkkalahttun, ovdamearkka dihte predikatiivan ja objeaktan:
- Mun bohten 'goalmmádin'.
- Mun válddán 'goalmmáda'.
Go cealkkalahttun lea dušše lohkosátni, de dat sojahuvvo juohke kásusis.
Vuođđologut ja ortnetlogut sáhttet maid leat attribuhttan substantiivii. Ortnetlogut eai sojahuvvo dalle, muhto vuođđologut čuvvot dihto kongruensanjuolggadusaid:
- Mun válddán 'goalmmát' vuoru.
- Mun vuorddán 'goalmmát' beaivái.
- Mun válddán 'golbma' vuoru.
- Mun attán liđiid 'golmma' olbmui.
Fuobmá ahte substantiiva lea ovttaidlogus, vaikko lea máŋgga dávviris sáhka. Máŋggaidlohku geavahuvvo dušše máŋggaidlohkosubstantiivvaide mat leat sánit nugo 'basit', 'heajat' ja sánit mat čujuhit báraide (suohkut, buvssat jnv.), ja dalle leat sihke lohkosátni ja substantiiva máŋggaidlogus: Dáppe leat odne 'golmmat heajat'.
Dás sáhtát lohkat eanet lohkosániid birra .
Ruovttoluotta grammatihkka váldosiidui.